Hormónarnir þínir bera ábyrgð á því hvernig þú hugsar, hvernig þér líður og hvernig þú lítur út. Kona, sem hefur jafnvægi á hormónónunum er fljót að hugsa og með gott minni. Hún er orkumikil yfir daginn án þess að drekka koffein, sofnar auðveldlega að kveldi og vaknar úthvíld. Hún hefur heilbrigða matarlyst og heldur kjörþyngd án mikillar fyrirhafnar. Hún hefur heilbrigt hár, húð og neglur. Hún er í tilfinningalegu jafnvægi og á auðvelt með að takast á við streitu. Þegar hún fer á blæðingar, þá þjáist hún ekki af miklum óþægindum. Þegar fer að líða að breytingarskeiði, þá fer hún inn í þetta nýja tímabil án mikilla aukaverkana.
Ef þetta á ekki við um þig, þá er líklegt að einhverjir hormónar séu ekki í jafnvægi.
Magdalena Wszelaki, hormóna- og næringasérfræðingur (https://hormonesbalance.com/) hefur gert það að atvinnu sinni að hjálpa konum að lagfæra hormónaójafnvægi með réttri næringu og bætiefnum. Hún hefur sett upp einföld hormónapróf sem gefa einhverjar hugmyndir um hvað gæti verið að. Prófin koma að sjálfsögðu ekki í staðin fyrir nákvæmar prufur hjá lækni en þau eru góð byrjun. Þó svo Magdalena hafi gert prófin fyrir konur þá geta karlmenn að sjálsögðu farið í gegnum þau einnig. Ef þú svarar "já" við meira en þremur spurningum í hverju prófi, þá er líklegt að það hormón sem verið er að prófa sé í ójafnvægi.
Kortisól
Kortisól er gjarnan kallað stresshormónið því það á að viðhalda jafnvægi í líkamanum þegar hann bregst við streitu. Það er mjög mikilvægt að nýrnahetturnar framleiði kortisól þegar líkaminn verður fyrir streitu en það er einnig jafn mikilvægt að kortisólmagnið í líkamanum minnki og nái jafnvægi þegar streitu ástandi er lokið. Þar sem streita er orðin svo mikil í okkar samfélagi þá verður oft offramleiðsla í líkamanum af kortisóli sem veldur ójafnvægi og ýmsum heilsufarsvandræðum í kjölfarið.
Einnig getur það gerst að nýrnahetturnar nái ekki að framleiða nægilegt magn af kortisól og það veldur því að einstaklingar finni fyrir skorti á hormóninu. Sumir hafa bæði of lítið og of mikið af hormóninu. Kortisólmagn í líkamanum sveiflast nefnilega yfir daginn og hafa því margir upplyfað of lítið af hormóninu á morgnanna (og þurfa því sterkt kaffi um leið og þeir vakna) en svo of mikið af því á næturna sem hefur áhrif á svefninn. Þeir sem eru með of hátt kortisól í líkamanum þjást gjarnan að viðvarandi svefnleysi.
Of hátt kortisól:
Ef þú getur merkt við meira en þrjú atriði getur það þýtt að þú hefur of mikið af koritsóli í líkamanum. Þú þjáist að mikilli streitu og nýrnahetturnar eru í mikilli vinnu. Fjölskylduvandamál, léleg samskipti, vinnuvandamál, fjármál, ofþjálfun og einhverskonar áföll og misnotkun, getur allt valdið streitu ástandinu. Búðu til lista yfir allt sem að lætur þig líða illa og stressar þig upp. Það geta verið hlutir, fólk, staðir, eitthvað sem þú gerir eða einhverjar aðstæður sem þú kemur þér í eða þarft að sjá um. Gerðu síðan áætlun um það hvernig þú getur útrýmt eða minnkað atriðunum á listanum. Hverju getur þú sleppt? Getur þú unnið í þínum tilfinningum og þínum viðbrögðum við því sem þú getur ekki sleppt? Sumu getur þú breytt strax, annað tekur vinnu og tíma.
Of lágt kortisól?
Ef þú getur merkt við fleiri en þrjú atriði þá eru líkur á því að þú hafir of lágt kortisól. Líkur eru á því að þú hafir haft of hátt kortisól í einhvern tíma og nýrnahetturnar hafa ekki undan að framleiða meira. Best væri að fá það staðfest hjá lækni og taka skrefið þaðan. Mikilvægt er að taka heilsuna í gegn - gæta að næringu ásamt því að minnka streitu sem allra mest...áður en það verður of seint.
© Lifandi Líf ehf, Berglind Ósk Magnúsdóttir. Útgefið 2019. Mynd: Pixabay. Unnið úr bókinni "Cooking for Hormone Balance" eftir Magdalena Wszelaki.